Nazım Hikmet RAN

Nazım Hikmet RAN 

     Nazım Hikmet RAN  (15 Ocak 1902 – 3 Haziran 1963^[), daha çok Nâzım Hikmet olarak bilinen Türk şair, oyun yazarı, romancı, anı yazarı. "Romantik komünist '' ve "romantik devrimci" olarak tanımlanır. Siyasi inançları yüzünden defalarca tutuklanmış ve yetişkin yaşamının büyük bölümünü hapiste ya da sürgünde geçirmiştir. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır.

     Yasaklı olduğu yıllarda Orhan Selim, Ahmet Oğuz, Mümtaz Osman ve Ercüment Er adlarını da kullanmıştır. İt Ürür Kervan Yürür kitabı Orhan Selim imzasıyla çıkmıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

      Şiirleri yasaklanan ve yaşamı boyunca yazdıkları yüzünden 11 ayrı davadan yargılanan Nâzım Hikmet, İstanbul, Ankara, Çankırı ve Bursa cezaevlerinde 12 yılı aşkın süre yattı. 1951 yılında Türk vatandaşlığından çıkarıldı; ölümünden 46 yıl sonra, 5 Ocak 2009 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile bu işlem iptal edildi. Mezarı Moskova'da bulunmaktadır.

Üslubu ve Başarıları 

İlk şiirlerini hece ölçüsü ile yazmaya başladı ancak içerik bakımından diğer hececilerden farklıydı. Şiirsel gelişimi arttıkça hece ölçüsü ile yetinmemeye ve şiiri için yeni formlar aramaya başladı. Sovyetler Birliği'nde yaşadığı ilk yıllar olan 1922 ile 1925 arasında bu arayış doruğa çıktı. Hem içerik hem de biçim bakımından dönemindeki şairlerden farklıydı. Hece ölçüsünden ayrılarak Türkçenin vokal özellikleri ile ahenk oluşturan serbest ölçüyü benimsedi. Mayakovski ve fütürizm taraftarı genç Sovyet şairlerinden esinlendi.

Şiirlerinden birçoğu Fikret Kızılok, Cem Karaca, Fuat Saka, Grup Yorum, Ezginin Günlüğü, Zülfü Livaneli gibi sanatçılar tarafından bestelendi. Ünol Büyükgönenç tarafından özgün bir şekilde yorumlanmış olan küçük bir kısmı ise 1979'da "Güzel Günler Göreceğiz" ismiyle kaset olarak çıktı. Birkaç şiiri ise Yunan besteci Manos Loizos tarafından bestelendi. Ayrıca bazı şiirleri Yeni Türkü'nün eski üyesi Selim Atakan tarafından da bestelenmiştir. Ayrıca Fuat Saka'nın da biri Demir Gökgöl ile olmak üzere iki adet Nâzım Hikmet şiirlerinin bestelendiği şarkıları içeren albümü vardır.

UNESCO'nun ilan ettiği 2002 Nâzım Hikmet yılı için besteci Suat Özönder "Şarkılarda Nâzım Hikmet" adlı bir albüm hazırladı. Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığının katkılarıyla, Yeni Dünya plak şirketi tarafından hayata geçirildi.

Eserleri

Ölümünden önce yayımlananlar Dağların Havası Güneşi İçenlerin Türküsü (1928) 835 Satır (1929) Jokond ile Si-Ya-U (1929) Varan 3 (1930) 1 + 1 = 1 (1930) Sesini Kaybeden Şehir (1931) Gece Gelen Telgraf (1932) Benerci Kendini Niçin Öldürdü? (1932) Bir Ölü Evi yahut Merhumun Hanesi (1932) Kafatası (1932) Orman Cücelerinin Sergüzeşti (1932) Unutulan Adam (1934) Portreler (1935) Taranta Babu'ya Mektuplar (1935) Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı (1936) Kurtuluş Savaşı Destanı (1937) Yeşil Elmalar (1938) La Fontaine'den Masallar (1949) Ölümünden sonra yayımlananlar Saat 21-22 Şiirleri (1965) Enayi (1965) Ferhad ile Şirin (1965) İnek (1965) İstasyon (1965) Kan Konuşmaz (1965) Şu 1941 Yılında (1965) Yolcu (1965) Yaşamak Hakkı (1966) Dört Hapishaneden (1966) Bu Bir Rüyadır (1966) Ocak Başında (1966) Rubailer (1966) Sabahat (1966) Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim (1966) Memleketimden İnsan Manzaraları (1966-1967)

• Karım Beni Aldatırsa,
• Fena Yol,
• Söz Bir Allah Bir,
• Cici Berber,
• Milyon Avcıları,
• Aysel Bataklı Damın Kızı,
• Leblebici Horhor Ağa,
• Kıskanç.

Ercüment Er adıyla:

• Kızılırmak Karakoyun.

Yönetmen:

• Düğün Gecesi-Kanlı Nigar (kısa film),
• İstanbul Senfonisi (kısa film),
• Bursa Senfonisi (kısa film),
• Cici Berber (Muhsin Ertuğrul ile),
• Güneşe Doğru (1937).

• Allah Rahatlık Versin (1967)
• Evler Yıkılınca (1967)
• İnsanlık Ölmedi ya (1967)
• Yusuf ile Menofis (1967)
• Cezaevinden Memet Fuat'a Mektuplar (1967)
• Kemal Tahir'e Mapushaneden Mektuplar (1968)
• Kuvâyi Milliye (1968)
• Sevdalı Bulut (1968)
• Yeni Şiirler 1951-1959 (1969)
• Son Şiirleri 1959-1961 (1969)
• Bursa Cezaevinden Vâ'Nû'lara Mektuplar (1970)
• İlk Şiirleri 1913-1927 (1971)
• Nazım ile Piraye (1975)
• Aydınlıkçı Yazar Aydınlıkçı Şair (1976)
• Yazılar (1976)
• İvan İvanoviç Var mıydı Yok muydu? (1985)
• Çeviri Hikâyeler (1987)
• Her Şeye Rağmen (1990)
• Kadınların İsyanı (1990)
• Kör Padişah (1990)
• Tartüf-59 (1990)
• Yalancı Tanık (1990)
• Hikâyeler (1991)
• Konuşmalar (1991)
• Masallar (1991)
• Sanat, Edebiyat, Kültür, Dil (1991)
• Yatar Bursa Kalesinde (1991)
• Yazılar 1924-1934 (1991)
• Yazılar 1935 (1991)
• Yazılar 1936 (1991)
• Yazılar 1937-1962 (1991)
• Piraye'ye Mektuplar 1 (1998)
• Piraye'ye Mektuplar 2 (1998)
• Sanat ve Edebiyat Üstüne (1998)
• Nâzım Hikmet Şarkıları (2001)
• Bizim Radyoda Nâzım Hikmet (2002)
• Bütün Şiirleri (2007)
• Henüz Vakit Varken Gülüm (seçme şiirler, 2008)
• Öteki Defterler (2008)
• Çankırıdan Piraye'ye Mektuplar (2010)
• Büyük İnsanlık (kendi sesinden şiirler, 2011)

• Mavi Gözlü Dev
• Bu Dünyadan Nâzım Geçti
• Lüküs Hayat

Bestelenmiş Şiirleri

Ruhi Su, Onlar Ki

Zülfü Livaneli, karlı kayın ormanı

Zülfü Livaneli, Bulut Mu Olsam

Cem Karaca, Şeyh Bedrettin Destanı

Onur Akın, Seviyorum Seni

Edip Akbayram, Güzel Günler Göreceğiz

Cem Karaca, Ceviz Ağacı

Cem Karaca, Bence Artık Sen de Herkes Gibisin

İlkay Akkaya, Beyazıt Meydanı

Ezginin Günlüğü, Seni Düşünmek Güzel Şey

Grup Yorum, bu memleket bizim

İlhan İrem, Hoşgeldin Kadınım